Το κρασί ενώνει

Δημήτρης Κούμανης | 06.03.2022

Τα πρώτα 24 ωρα ήταν βασανιστικά. Τσιμπιόμουν, για να καταλάβω εάν αποτελούσαν αληθινά γεγονότα όσα συνέβαιναν ή επρόκειτο για εφιάλτη. Κατ’ ευφημισμό χρησιμοποιούμε συχνά την έκφραση “η ζωή παίζει παιχνίδια”, όμως στην προκειμένη, δεν πρόκειται για παιχνίδι, αλλά για πόλεμο.

Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου (5η ημέρα πολέμου), με τη διάθεση στο ναδίρ, αποφάσισα να ενημερωθώ για τα κρασιά της Ουκρανίας.

Η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή κρασιού στην περιοχή (κυρίως στη χερσόνησο της Κριμαίας και γύρω από την Οδησσό) χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ και αναπτύχθηκε ραγδαία μετά τον 11ο αιώνα, από τους μοναχούς.
Από τη σύσταση της ΕΣΣΔ και για επτά δεκαετίες, η περιοχή αποτελούσε σημαντικό τόπο παραγωγής κρασιού, της αχανούς χώρας.
Όταν το ιδεολογικό αφήγημα οριστικά κατέρρευσε (1991) δημιουργήθηκε σημαντικός αριθμός ανεξαρτήτων κρατών, τόσο στην ευρωπαϊκή, όσο και στην ασιατική ήπειρο.
Η Ουκρανία ήταν από τα κράτη, που σχετικά γρήγορα αναπτύχθηκε οικονομικά, κυρίως λόγω της παραγωγής σιτηρών. Σε ότι αφορά την αμπελοκαλλιέργεια, οι απέραντες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και το ηπειρωτικό κλίμα, έδωσαν τη δυνατότητα σημαντικής αύξησης παραγωγής κρασιού από χρονιά σε χρονιά, με περισσότερες από 150 ποικιλίες αμπέλου και 50 οινοπαραγωγικές μονάδες. Χαρακτηριστική γηγενής ποικιλία η λευκή Telti Kuyruk, ενώ πιο πολυφυτεμένες είναι η λευκή Sukhyi Liman και η ερυθρή Odesa Black, μαζί με μεγάλο αριθμό κοσμοπολίτικων ποικιλιών.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία, αποτελούν παρελθόν από τα ξημερώματα της Πέμπτης 24 Φεβρουαρίου 2022, ημέρα που ένας αφιονισμένος, αποφάσισε να αλλάξει τον κόσμο -προς το χειρότερο.

Γνωρίζοντας εκ προοιμίου, ότι κρασιά της Ουκρανίας δεν πρόκειται να γευτώ στο μέλλον, μιας και να παραχθούν ξανά, η γη θα είναι μολυσμένη, ξεκίνησα για μια flâneurie σε συνοικίες που διαμένουν πολίτες από κράτη της πρώην Σοβιετίας, προκειμένου να γνωρίσω τις οινικές προτάσεις, από τα ράφια των παντοπωλείων τους. Ενώ συνάντησα σημαντικό αριθμό ετικετών, η δυνατότητα επιλογών σε ξηρά κρασιά ήταν περιορισμένη. Ως γνωστό, οι λαοί αυτοί λατρεύουν τα ημίγλυκα, με αποτέλεσμα περισσότερο από το 80% να αφορούν τέτοιες προτάσεις.

Τα κρασιά που ακολουθούν, δοκιμάστηκαν με οινικό συνοδοιπόρο, τον καλό φίλο Γιάννη Κουλελή, συνοδεία ετερόκλητων μεζέδων:

Οι αμπελώνες και το οινοποιείο βρίσκονται στην περιφέρεια Donetsk της ανατολικής Ουκρανίας, επίκεντρο διαμαχιών και διεκδικήσεων από τη Ρωσία, με κατάληξη την πρόσφατη εισβολή. Η παραγωγή αφρωδών στην περιοχή, εμφανίζεται με τη έναρξη του πολέμου της Κριμαίας (1853), για να μην υπάρξει έλλειψη στην αυλή του Ρώσου αυτοκράτορα, Νικολάου του 1ου. Στα τέλη του 19ου αιώνα, δημιουργείται το πρώτο οινοποιείο που παράγει αφρώδη με την παραδοσιακή μέθοδο (méthode traditionelle) δεύτερης ζύμωσης στη φιάλη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελεί ότι η φύλαξη και η παλαίωση των φιαλών γίνεται έως και σήμερα, σε ένα δαιδαλώδες, πολλών χιλιομέτρων ορυχείο γύψου, βαθιά μέσα στη γη.

Η εύφορη περιοχή βρίσκεται μεταξύ Ευξείνου Πόντου και θάλασσας Αζόφ και τον 19ο αιώνα εκεί δημιουργήθηκαν οι αυτοκρατορικοί αμπελώνες και το βασιλικό οινοποιείο του Τσάρου. Με την συνδρομή κορυφαίων Γάλλων οινοποιών, κατάφεραν την παραγωγή ανώτερης ποιότητας αφρωδών οίνων.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση (1917) έβαλε τέλος στην ευημερία του οινοποιείου, όμως όπως απεδείχθη, καλές οι ιδεολογίες, ακόμα καλύτερη η καλοπέραση.
Για το λόγο αυτό, το έργο των Γάλλων συνέχισαν οι Ρώσοι μαθητές τους κι έτσι, καθόλη τη διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος, το Abrau-Durso φημιζόταν για το αφρώδες κρασί του, το οποίο κυκλοφορούσε στο εμπόριο με το όνομα Sovetskoye Shampanskoye (Σοβιετική Σαμπάνια).
Σήμερα, είναι το κέντρο της σημαντικότερης αμπελουργικής περιοχής της Ρωσίας, με παραγωγή εκατομμυρίων φιαλών αφρώδους οίνου.

Η αμπελόεσσα Μολδαβία, έχει το μεγαλύτερα κελάρι στον πλανήτη, μήκους 200 χιλιομέτρων! Υπογείως του χωριού Milestii Mici, υπάρχει μια οινοπολιτεία, που φυλάσονται πάνω από 1.500.000 φιάλες. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του οινοπαραγωγικού της μεγέθους, χρήσιμο είναι να γνωρίζουμε, ότι 1 στις 2 φιάλες που καταναλώνονταν στην ΕΣΣΔ, προέρχονταν από τη Μολδαβία (τότε, μέρος της Σοβιετίας).
Εμείς δοκιμάσαμε ένα χαρμάνι ερυθρών ποικιλιών, από το οινοποιείο Bostavan, που ιδρύθηκε το 2003.

Το Kakheti στο νότιο Καύκασο, είναι η πιο σημαντική αμπελοοινική περιοχή της Γεωργίας, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Η χώρα έχει ισχυρούς δεσμούς με την αμπελοκαλλιέργεια, χιλιάδες χρόνια. Άλλωστε η σχέση με το κρασί και το αμπέλι αποτυπώθηκε στον περίφημο ύμνο της Γεωργίας “Thou Art a Vineyard ” , που γράφτηκε τον 12ο αιώνα από τον βασιλιά Δημήτριο Α’.
Από αμπελουργική άποψη, η περιοχή χωρίζεται ανεπίσημα σε πολλές υποπεριφέρειες, ακόμη και σε ορισμένες μικροπεριφέρειες. Αυτό δημιουργεί μια τεράστια ποικιλία μεσοκλίματος για την αμπελοκαλλιέργεια με μεγάλο αριθμό ποικιλιών αμπέλου. Η εικέτα που δοκιμάσαμε, προέρχεται από την ποικιλία Saperavi, που δίνει βαθύχρωμα κρασιά, με υψηλή οξύτητα και ήταν μακράν το πιο απολαυστικό και σωστά δομημένο, κρασί στο τραπέζι μας.

Το Tavkveri είναι πιο δημοφιλής ερυθρή ποικιλία αμπέλου της Γεωργίας, γι’ αυτό τα περισσότερα κρασιά που συναντάμε σε hipster εστιατόρια Ευρώπης και Αμερικής, προέρχονται από αυτή, συχνά σε αρκετά υψηλές τιμές. Το δικό μας “απόκτημα” από παντοπωλείο των Σεπολίων, είχε λουλουδάτη μύτη, ελαφρύ σώμα και θα πινόταν πιο ευχάριστα, δροσερό.

Κατά τη διάρκεια της αστικής περιήγησης, εκτός των παντοπωλείων, επισκέφθηκα κι άλλα καταστήματα γαστρονομικού ενδιαφέροντος, που ανήκουν σε μέλη της κοινότητας. Σ’ ένα γεωργιανό φούρνο (στη χώρα είχαν εισβάλει τα ρωσικά στρατεύματα το καλοκαίρι του 2008), την ώρα που πλήρωνε μια νεαρή μητέρα, απευθύνεται στον ιδιοκτήτη, λέγοντας του με σπαστά ελληνικά, “είναι σκέτη τρέλα όσα συμβαίνουν” και βγαίνει από το κατάστημα βουρκωμένη.
Τα ύφος της γυναίκας και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, γροθιά στο στομάχι.

σημείωση: οι τιμές λιανικής των κρασιών που δοκιμάστηκαν, κυμαίνονται
από 4,50€ έως 9,00€.